Jak być asertywnym i zachować przyjaciół? Główne zasady prawidłowej asertywnej komunikacji

Często mylimy asertywność z egoizmem, a nawet z chamstwem. Kiedy ktoś wyraża swoje zdanie w stanowczy sposób, łatka „niemiłego” przykleja się do niego błyskawicznie. Boimy się być asertywnym z obawy, że stracimy sympatię innych, a w konsekwencji – utracimy bliskich przyjaciół. To jedna z największych pułapek, w którą wpadamy. W rzeczywistości, to właśnie asertywna komunikacja jest podstawą budowania zdrowych, szczerych, a także trwałych relacji. Jak być asertywnym i zachować przyjaciół? Poznaj główne zasady prawidłowej asertywnej komunikacji.

Komunikacja asertywna – czyli jaka?

Asertywny styl komunikacji to sposób porozumiewania się, w którym wyrażasz swoje uczucia, potrzeby i opinie otwarcie, ale bez agresji i narzucania się innym. To coś pomiędzy postawą uległą (w której zgadzasz się na wszystko, byle uniknąć konfliktu), a agresywną (gdzie dominujesz nad innymi kosztem ich granic). W praktyce komunikacja asertywna oznacza, że:

• potrafisz powiedzieć „tak” i „nie”,

• jasno formułujesz prośby i oczekiwania,

• szanujesz potrzeby innych osób,

• nie dajesz się manipulować poczuciem winy.

Co ważne – to nie tylko sucha teoria, ale coś, co można ćwiczyć w codziennym życiu. Na przykład: jeśli przyjaciółka nalega, żebyś poszła z nią na imprezę, a Ty marzysz o spokojnym wieczorze w domu, możesz odpowiedzieć: „Bardzo się cieszę, że mnie zapraszasz, ale dziś naprawdę potrzebuję odpoczynku. Może wybierzemy się razem w przyszłym tygodniu?”. W ten sposób mówisz „nie”, ale w uprzejmy i konstruktywny sposób – bez poczucia winy i bez złości.

Podobnie wygląda to w pracy. Jeśli szef lub współpracownik zasypuje Cię dodatkowymi zadaniami, zamiast się zgadzać i później stresować, możesz odpowiedzieć: „Chętnie pomogę, ale wtedy nie zdążę z projektem X. Które zadanie mam zrobić w pierwszej kolejności?”. Ta prawidłowa komunikacja z zespołem w pracy, pokazuje profesjonalizm, bo każdy zna priorytety i nikt nie czuje się zlekceważony.

Dzięki takiemu podejściu zyskujesz spokój wewnętrzny, a relacje stają się zdrowsze i bardziej autentyczne. I to zarówno w przyjaźni, jak i w relacjach zawodowych.

Główne zasady prawidłowej asertywnej komunikacji

Asertywności można się nauczyć. To umiejętność, którą warto rozwijać. Chociażby poprzez szkolenia z bycia asertywnym, które dostarczają konkretnych narzędzi i technik do pracy nad sobą. Poniżej znajdziesz główne zasady, które pomogą ci lepiej odnaleźć się w codziennych sytuacjach, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Ich świadome stosowanie to pierwszy krok do budowania lepszych, bardziej autentycznych relacji z ludźmi.

1. Wyrażaj swoje uczucia

Nie tłum w sobie emocji, bo prędzej czy później wybuchną w najmniej odpowiednim momencie. Prawidłowa asertywna komunikacja polega na tym, by mówić o swoich potrzebach i uczuciach w sposób spokojny i otwarty. Zamiast krzyczeć z frustracji lub milczeć, kumulując w sobie żal, powiedz: „Czuję się źle, kiedy odkładasz spotkanie w ostatniej chwili, bo zależy mi na naszym czasie razem.” Takie komunikaty, oparte na „ja-komunikatach”, sprawiają, że druga osoba rozumie twoją perspektywę, ale nie czuje się atakowana. To buduje empatię i sprzyja rozwiązaniu problemu, zamiast go pogłębiać.

2. Bądź stanowczy/a

Oznacza, że masz prawo do swoich decyzji i nie musisz się z nich tłumaczyć. Powiedzenie „nie” bez usprawiedliwiania się i bez poczucia winy to jeden z największych kroków ku wolności emocjonalnej. Przykład? Kiedy przyjaciel prosi o pożyczkę, a ty wiesz, że nie możesz sobie na to pozwolić, wystarczy prosta i szczera odpowiedź: „Nie, nie mogę ci pożyczyć. To dla mnie trudne, ale muszę zadbać o swoje finanse.” Nie ma tu miejsca na agresję ani na uległość. Jest tylko jasny i szanujący obie strony komunikat.

3. Nie pouczaj

Asertywność nie oznacza, że wiesz lepiej, a jedynie, że masz prawo do własnej opinii. Unikaj tonu nauczyciela, który często skrywa poczucie wyższości. Zamiast „Powinnaś to zrobić tak, bo tak jest lepiej”, lepiej powiedzieć: „U mnie sprawdziło się takie rozwiązanie. Jeśli chcesz, mogę się nim podzielić.” Dajesz tym samym przestrzeń drugiej osobie na własne wybory, a jednocześnie oferujesz wsparcie, zamiast narzucać swoje zdanie. To świadczy o dojrzałości i szacunku.

4. Nie bądź agresywny/a

Kiedy emocje biorą górę, łatwo przejść w tryb ataku. Tymczasem techniki asertywnej komunikacji uczą, że ważne jest nie tylko „co”, ale i „jak” mówisz. Złość jest naturalną emocją, ale to od ciebie zależy, czy dasz jej upust w sposób raniący, czy konstruktywny. Kontroluj ton głosu, używaj „ja-komunikatów” („Ja czuję…”, „Ja potrzebuję…”) i skup się na problemie, a nie na osobie. Pamiętaj, że asertywność to poszanowanie granic obu stron, a agresja zawsze te granice przekracza.

5. Wyznaczaj granice

To najtrudniejsza, ale i najważniejsza umiejętność. Granice chronią twoje zdrowie psychiczne i fizyczne, są też fundamentem self care. Oznaczają, że masz prawo odmówić, zmienić zdanie, odwołać spotkanie, jeśli tego potrzebujesz, bez poczucia, że zawiodłaś/eś innych. Dobrze postawione granice paradoksalnie przyciągają ludzi, bo dzięki nim wiedzą, na czym stoją i jak postępować w twojej obecności. Dają poczucie bezpieczeństwa i klarowności, a to są fundamenty trwałych relacji. Dlatego w komunikacji z przyjaciółmi stosuj również główne zasady prawidłowej asertywnej komunikacji.

Jak być asertywnym i zachować przyjaciół?

Wielu ludzi boi się, że asertywność zniszczy relacje, bo przyjaciel poczuje się odrzucony. To mit. W rzeczywistości jasna komunikacja buduje zdrowe granice, a one są fundamentem bliskich i trwałych więzi. Jeśli ktoś naprawdę jest Twoim przyjacielem, doceni szczerość i to, że wiesz, czego chcesz.

Asertywność nie oznacza mówienia „nie” na wszystko. To raczej sztuka wyrażania siebie w sposób uczciwy i spokojny, bez ranienia drugiej strony. Dzięki temu relacja nie opiera się na presji czy poczuciu winy, ale na wzajemnym zaufaniu i akceptacji różnic.

Pamiętaj, bycie asertywnym nie oznacza egoizmu. To dbanie o siebie i jednoczesny szacunek dla drugiej osoby. Przyjaźń dzięki temu staje się bardziej autentyczna, bo obie strony wiedzą, że mogą na siebie liczyć, nie bojąc się oceny czy manipulacji.