Wielu z nas ma problem z odmawianiem. Choć wydaje się to proste, w praktyce bycie osobą asertywną wymaga odwagi i pewności siebie. Dlaczego? Bo od dzieciństwa uczymy się, że zgadzanie się na prośby innych to przejaw uprzejmości i dobrego wychowania. Odmowa często bywa postrzegana jako brak empatii czy chęci współpracy. Dlaczego warto być osobą asertywną? Poznaj 7 powodów, które mogą zmienić Twoje życie.

Dlaczego mówienie „nie” jest tak trudne?

Mówienie „nie” wydaje się proste – to zaledwie jedno, krótkie słowo. W praktyce jednak, dla wielu osób staje się ono najtrudniejszą barierą w komunikacji. Dlaczego ta z pozoru trywialna czynność wywołuje lęk, dyskomfort, a czasem paraliżuje, zmuszając nas do ulegania wbrew sobie? Trudność w odmawianiu, czyli w wyrażaniu swoich granic, ma głębokie korzenie psychologiczne i kulturowe. U podłoża problemu leżą zazwyczaj obawy i zakorzenione, często nieświadome przekonania.

Jednym z najważniejszych motorów uległości jest lęk przed odrzuceniem. Jesteśmy istotami społecznymi, a przynależność do grupy była w historii kluczem do przetrwania. Odmawiając, ryzykujemy utratę sympatii, aprobaty lub w skrajnych przypadkach – wykluczenie. Często boimy się, że odmawiając, zostaniemy uznani za egoistów, kogoś nieczułego lub po prostu kogoś, kto nie nadaje się do zespołu. W środowisku pracy, lęk przed zaszufladkowaniem jako „trudna osoba” lub „niechętna do pomocy” może prowadzić do ciągłego akceptowania dodatkowych obowiązków. Lęk przed odrzuceniem lub konfliktem sprawia, że wolimy się ugiąć, nawet kosztem własnego komfortu, czasu czy zdrowia.

Wiele osób jest wychowanych w przekonaniu, że osoba nieasertywna to ktoś „miły”, „pomocny” i „bezkonfliktowy”. Od najmłodszych lat uczy się nas, że stawianie potrzeb innych na pierwszym miejscu jest cnotą. W efekcie, gdy pojawia się okazja do odmawiania, czujemy poczucie winy. Tak jakbyśmy łamali fundamentalną zasadę społeczną.

Ta uległość prowadzi do nagromadzenia negatywnych emocji, poczucia wykorzystania i w konsekwencji – obniżenia własnej wartości. Jeśli ciągle robisz coś wbrew sobie, wysyłasz swojemu umysłowi sygnał, że potrzeby innych są ważniejsze niż Twoje. To zjawisko psychologiczne znane jako „nadmierne spełnianie próśb”, które jest prostą drogą do wypalenia.

Osoba asertywna – cechy

Zanim przejdziemy do szczegółowych powodów, warto odpowiedzieć na pytanie: kim właściwie jest osoba asertywna i jakie ma cechy?

Osoba asertywna – co to znaczy? To ktoś, kto potrafi wyrażać swoje opinie, uczucia i potrzeby wprost, w sposób jasny i spokojny, nie naruszając przy tym praw innych osób. Asertywność to nie agresja ani uległość. To złoty środek, który pozwala zachować szacunek zarówno dla siebie, jak i otoczenia. Dzięki niej relacje są bardziej partnerskie i oparte na wzajemnym zrozumieniu.

Psychologowie podkreślają, że cechy osoby asertywnej nie są czymś, z czym się rodzimy. To kompetencje społeczne, których każdy może się nauczyć. Kluczową rolę odgrywa tutaj praktyka: rozmowy, ćwiczenia w codziennych sytuacjach czy specjalistyczne szkolenie z asertywności. Najważniejsze cechy osoby asertywnej:

• umiejętność wyrażania własnego zdania bez poczucia winy – mówi, co myśli, w sposób spokojny, bez obawy, że kogoś zawiedzie,

• zdolność mówienia „nie” bez lęku przed odrzuceniem – potrafi odmawiać w taki sposób, by nie niszczyć relacji, a jednocześnie chronić swoje granice,

• szacunek do siebie i innych – traktuje swoje potrzeby na równi z potrzebami otoczenia, nie stawiając nikogo ani wyżej, ani niżej,

• pewność siebie i stabilność emocjonalna – nie daje się łatwo wyprowadzić z równowagi i nie ulega manipulacjom,

• otwartość na konstruktywną krytykę – zamiast odbierać ją jako atak, potrafi wykorzystać ją do rozwoju,

• świadomość swoich granic i potrzeb – zna swoje wartości i jasno komunikuje, co jest dla niego akceptowalne, a co nie,

• konsekwencja w działaniu – potrafi podejmować decyzje i trzymać się ich, nawet jeśli nie wszystkim to odpowiada,

• umiejętność zachowania równowagi w relacjach – zarówno zawodowych, jak i prywatnych, co pozwala uniknąć poczucia wykorzystywania czy przeciążenia.

Osoba asertywna a osoba nieasertywna

Różnice między osobą asertywną a osobą nieasertywną widać wyraźnie w codziennym życiu i pracy.

Kto to osoba asertywna? To ktoś, kto potrafi dbać o własne granice, jasno się komunikować i podejmować świadome decyzje.
Osoba nieasertywna z kolei często ulega presji otoczenia, zgadza się na zadania, których nie chce wykonywać, i ma trudności z wyrażaniem własnych uczuć.

Jak widać, różnice są fundamentalne. Osoba asertywna buduje życie zgodne z własnymi wartościami, a osoba nieasertywna często stawia cudze potrzeby ponad swoimi.

7 powodów, dla których warto być osobą asertywną

Bycie osobą asertywną to nie tylko komfort psychiczny, ale też konkretne korzyści, które wpływają na całe życie. I to począwszy od pracy zawodowej, przez relacje rodzinne, aż po kontakty towarzyskie. Asertywność daje poczucie wolności, bo pozwala wyrażać siebie bez lęku i poczucia winy. Poniżej znajdziesz siedem powodów, dla których warto być osobą asertywną.

1. Masz większe poczucie pewności siebie i własnej wartości

Bycie asertywnym to fundament budowania stabilnej tożsamości. Osoba, która zna swoje granice i potrzeby, nie obawia się mówić o nich otwarcie, co przekłada się na większą pewność siebie. W praktyce oznacza to umiejętność podejmowania decyzji zgodnych z własnym komfortem, bez poczucia winy czy strachu przed oceną. Tego rodzaju postawy można nauczyć się, wybierając szkolenie z asertywności, gdzie uczestnicy trenują komunikację opartą na szacunku do siebie i innych.

Przykład: ktoś proponuje Ci spotkanie w miejscu, którego nie lubisz. Zamiast zgadzać się wbrew sobie, spokojnie odpowiadasz: „Dziękuję za zaproszenie, ale wolałabym spotkać się gdzie indziej”. Właśnie dzięki asertywności masz pewność siebie, by odmówić i jednocześnie zachować dobre relacje.

2. Mniej się stresujesz

Asertywność chroni przed chronicznym stresem, ponieważ pozwala unikać sytuacji, w których zgadzamy się na coś kosztem siebie. Osoby, które potrafią odmawiać i jasno komunikować swoje potrzeby, czują większą lekkość w codziennych obowiązkach. To szczególnie ważne w pracy z ludźmi. Dzięki temu budujesz nie tylko spokojniejszą atmosferę wokół siebie, ale też większą efektywność w działaniu.

Przykład: koleżanka prosi Cię o przysługę, mimo że masz już pełny grafik. Odpowiadasz: „Chciałabym pomóc, ale mam teraz za dużo na głowie”. Dzięki temu unikasz stresu związanego z przeciążeniem i masz poczucie kontroli nad swoim czasem.

3. Zdobywasz większy szacunek od innych

Asertywność sprawia, że inni zaczynają postrzegać Cię jako osobę konsekwentną, pewną siebie, a także spójną w działaniu. Ludzie naturalnie szanują tych, którzy jasno wyznaczają granice, bo wiedzą, że można na nich polegać. Co więcej, pracodawcy i współpracownicy cenią osoby, które potrafią wdrożyć zasady zachowania asertywności w relacjach z klientem, ponieważ pozwala to budować partnerską i profesjonalną współpracę. Dzięki temu zdobywasz nie tylko szacunek, ale także zaufanie.

Przykład: w pracy ktoś próbuje zrzucić na Ciebie dodatkowe zadanie. Mówisz: „Nie mogę się tym zająć, bo skupiam się na obecnym projekcie”. Twoja asertywna postawa sprawia, że inni zaczynają traktować Cię poważniej i z większym respektem.

4. Umiesz bronić swoich racji oraz pomysłów

Osoba asertywna potrafi spokojnie, ale stanowczo wyrażać swoje opinie i je uzasadniać. To ogromny atut, szczególnie w środowisku zawodowym, gdzie często dochodzi do różnicy zdań. W

Przykład: na spotkaniu z zespołem pojawia się pomysł, z którym się nie zgadzasz. Zamiast milczeć, mówisz: „Rozumiem Wasz punkt widzenia, ale mam inną propozycję, która może być bardziej efektywna”. Dzięki temu Twoje pomysły mają szansę być usłyszane i docenione.

5. Świadomie podejmujesz decyzje

Asertywność pozwala zatrzymać się, przeanalizować sytuację i dopiero wtedy podjąć działanie. To szczególnie istotne w świecie, w którym wiele osób działa pod presją otoczenia czy czasu. Umiejętność podejmowania świadomych decyzji daje Ci większą pewność siebie i chroni przed żalem, że zrobiłaś coś wbrew sobie.

Przykład: ktoś zaprasza Cię na wydarzenie w ostatniej chwili. Odpowiadasz: „Potrzebuję to przemyśleć. Dam Ci znać jutro”. Właśnie dzięki asertywności dajesz sobie czas, by podjąć świadomą decyzję zamiast działać pod presją.

6. Budujesz życie w zgodzie z własnymi wartościami

Bycie asertywnym oznacza życie w zgodzie z tym, co naprawdę dla Ciebie ważne. Nie chodzi tu o egoizm, ale o odwagę bronienia swoich wartości i nieuleganie presji otoczenia.

Przykład: odmawiasz udziału w inicjatywie, która stoi w sprzeczności z Twoimi wartościami, mimo że inni próbują Cię przekonać. Dzięki temu Twoje życie jest spójne i prawdziwie Twoje.

7. Umiesz rozwiązywać problemy w sposób konstruktywny

Asertywność nie polega na unikaniu problemów, ale na szukaniu rozwiązań, które biorą pod uwagę zarówno Twoje potrzeby, jak i potrzeby innych. To kompetencja niezwykle ceniona w pracy zespołowej i obsłudze klienta, ponieważ pozwala na rozwiązywaniekonfliktów w sposób spokojny, ale i skuteczny Dzięki temu zamiast żyć w napięciu, uczysz się reagować konstruktywnie i pewnie.

Przykład: współpracownik spóźnia się z oddaniem części projektu. Zamiast dusić w sobie złość, mówisz: „Martwię się, że opóźnienie wpłynie na całość. Co możemy zrobić, żeby to przyspieszyć?”. Dzięki asertywności rozwiązujesz problem spokojnie i konstruktywnie, budując zaufanie i lepszą współpracę.