Czym jest asertywność i dlaczego nie ma nic wspólnego z byciem niegrzecznym?

Asertywność to jedno z tych pojęć, które wszyscy znamy, ale nie zawsze potrafimy poprawnie zdefiniować. Bardzo często mylona jest z arogancją albo wręcz z brakiem kultury. Ile razy słyszałaś, że ktoś, kto umiał odmówić, został nazwany „niegrzecznym” albo „egoistycznym”? W rzeczywistości jest wręcz odwrotnie – osoby asertywne potrafią szanować swoje granice i potrzeby, jednocześnie nie naruszając przestrzeni innych. Dziś wyjaśnimy, czym jest asertywność, pokażę praktyczne przykłady asertywnych zachowań w życiu codziennym. Ponadto opowiemy o tym, dlaczego warto rozwijać tę kompetencję poprzez profesjonalny trening asertywności i kurs asertywności.

Asertywność — definicja

Większość z nas na hasło „asertywność” reaguje z pewnym dystansem. Kojarzymy ją z kimś, kto w brutalny sposób mówi, co myśli, nie licząc się z nikim. Z kimś, kto jest arogancki, egoistyczny i po prostu niemiły. Ale czy to jest prawdziwe oblicze asertywności? Zdecydowanie nie. Ta mylna percepcja jest jednym z głównych powodów, dla których unikamy tej cechy jak ognia, bo boimy się, że staną się dla nas synonimem bycia niegrzecznym.

Czym jest asertywność? Psychologowie definiują ją jako „umiejętność wyrażania własnych opinii, uczuć i potrzeb wprost, w sposób uczciwy, bez agresji i manipulacji”. Z kolei znakomita psycholog Maria Król-Fijewska, autorka książki Stanowczo, łagodnie, bez lęku, definiuje ją jako umiejętność „otwartego wyrażania siebie w kontaktach z innymi ludźmi”. Podkreśla, że kluczem jest robienie tego w sposób bezpośredni, uczciwy i stanowczy, jednocześnie nie naruszając praw i godności innych osób. To właśnie ten drugi element odróżnia asertywność od agresji.

My definiujemy asertywność jako świadomą i pełną szacunku umiejętność wyrażania własnych potrzeb, opinii i uczuć, przy jednoczesnym poszanowaniu praw i uczuć innych osób. Asertywność to świadome wybory, które podejmujemy, aby bronić swoich wartości i potrzeb. Nie jest to cecha wrodzona, a umiejętność, którą każdy z nas może wypracować.

Dlatego właśnie asertywność nie jest byciem niegrzecznym. Wręcz przeciwnie – to forma komunikacji, która sprzyja szczerości, autentyczności i budowaniu zdrowych relacji.

Przykłady asertywności w życiu codziennym

Asertywność to coś, co ćwiczymy każdego dnia – w domu, w pracy, w relacjach z przyjaciółmi czy nawet w kontakcie z obcymi ludźmi. Najczęściej myślimy o niej w kontekście mówienia „nie”, ale w praktyce obejmuje znacznie więcej sytuacji. Poniżej przedstawiamy Ci przykłady asertywności w życiu codziennym:

• Odmowa, gdy ktoś prosi nas o przysługę, na którą nie mamy czasu ani siły. Zamiast wymyślać wymówki, można po prostu powiedzieć: „Dziękuję za propozycję, ale dzisiaj nie mogę się tego podjąć”. To szczere, uprzejme i jasne.

• Asertywna reakcja na krytykę. Kiedy ktoś mówi: „Twój raport jest słaby”, zamiast się obrażać albo atakować, możesz odpowiedzieć: „Dziękuję za opinię. Czy możesz wskazać, co konkretnie warto poprawić?”. W ten sposób zamieniasz krytykę w konstruktywny feedback.

• Proszenie o pomoc. Asertywność to nie tylko odmawianie – to też świadomość, że mamy prawo oczekiwać wsparcia. Przykład? „Mam za dużo obowiązków w pracy. Czy możesz przejąć część zadań, żebyśmy zdążyli?”.

• Wyrażanie swoich potrzeb w relacjach. W związku partnerskim możesz powiedzieć: „Chciałabym, żebyśmy spędzali więcej czasu razem w weekendy, to dla mnie ważne”. To szczere komunikowanie oczekiwań, a nie narzucanie ich drugiej osobie.

• Obrona swojego zdania na spotkaniu. Jeśli wszyscy w zespole chcą podążać w jednym kierunku, a Ty widzisz inne rozwiązanie, możesz powiedzieć: „Rozumiem Wasze argumenty, ale mam inne spojrzenie. Uważam, że warto rozważyć też tę opcję”.

• Radzenie sobie z presją sprzedaży. Kiedy konsultant proponuje Ci ofertę, która Cię nie interesuje, zamiast ulegać, możesz grzecznie, ale stanowczo powiedzieć: „Dziękuję, ale nie jestem zainteresowana”.

Jak widać, asertywność w życiu codziennym to codzienne drobne wybory i umiejętność komunikowania się w sposób szczery, a jednocześnie pełen szacunku. Co ważne, asertywność łączy się z innymi kompetencjami, które ułatwiają relacje, jak np. aktywne słuchanie. Umiejętność wsłuchiwania się w to, co naprawdę mówi druga osoba, pozwala szybciej zrozumieć jej potrzeby i znaleźć kompromis bez poczucia, że ktoś został zdominowany.

Trening asertywności

Teoria to jedno, ale prawdziwa zmiana zaczyna się wtedy, gdy zaczynamy ćwiczyć. Trening asertywności to jeden z najbardziej skutecznych sposobów, by poprawić pewność siebie, nauczyć się wyrażać własne zdanie i stawiać granice bez poczucia winy.

Podczas takich zajęć uczestnicy uczą się, jak zachować spokój w sytuacjach stresowych, jak komunikować swoje potrzeby w sposób jasny i uczciwy, a także jak radzić sobie z manipulacją i presją otoczenia. Trening pozwala nie tylko rozwijać umiejętności interpersonalne, ale też w praktyce zwiększa komfort życia codziennego – zarówno w pracy, jak i w domu. Dlaczego warto wziąć udział w treningu asertywności?

• Zyskujesz większą pewność siebie i poczucie własnej wartości.

• Uczysz się mówić „nie” w sposób stanowczy, ale uprzejmy.

• Poprawiasz jakość swoich relacji dzięki lepszemu zrozumieniu siebie i innych.

• Radzisz sobie z konfliktami bez eskalacji napięcia.

• Rozwijasz kompetencje miękkie, które są wysoko cenione w pracy.

Podczas treningu asertywności stosuje się wiele praktycznych ćwiczeń, które pozwalają wprowadzić teorię w życie.  Oto najważniejsze z nich:

Ćwiczenie 1: Metoda zdartej płyty

Polega na powtarzaniu swojej decyzji lub opinii spokojnym, ale stanowczym tonem, bez ulegania naciskowi rozmówcy.
Jak ćwiczyć:

1. Wybierz sytuację, w której zwykle ulegasz naciskom.

2. Powiedz swoją decyzję lub opinię krótko i jasno.

3. Jeśli rozmówca próbuje Cię przekonać, powtarzaj swój komunikat, nie wdając się w dyskusję.

Dzięki temu ćwiczeniu uczysz się zachowywać spokój i konsekwencję, nawet gdy ktoś próbuje Cię zmanipulować.

Ćwiczenie 2: Komunikaty JA

To technika, która pozwala wyrazić własne uczucia i potrzeby bez oskarżania drugiej osoby. Jak ćwiczyć?

1. Opisz fakt lub sytuację (bez oceniania).

2. Wyraź, co czujesz w związku z tym faktem.

3. Powiedz, czego oczekujesz lub potrzebujesz.

Przykład: zamiast mówić „Zawsze mnie ignorujesz!”, powiedz: „Czuję się pominięta, kiedy nie słuchasz mojej opinii. Chciałabym, żebyśmy mogli razem podjąć decyzję”.

Ćwiczenie 3: Scenki sytuacyjne

Polega na odgrywaniu realistycznych sytuacji konfliktowych z partnerem, kolegą z pracy lub trenerem. Jak ćwiczyć?

1. Wybierz sytuację, w której czujesz się niekomfortowo.

2. Odgrywaj ją z drugą osobą, stosując asertywne techniki.

3. Po scence omów, co poszło dobrze, a co wymaga poprawy.

Takie ćwiczenia pomagają przełamać stres i automatyczne reakcje uległości, a także w praktyce wdrożyć nowe strategie komunikacji.

Ćwiczenie 4: Odmowa bez poczucia winy

Wiele osób ma problem z odmawianiem, bo boją się urazić innych lub czuć się złymi. To ćwiczenie uczy, jak odmawiać w sposób spokojny i naturalny. Jak ćwiczyć?

1. Wybierz sytuację, w której zwykle trudno Ci powiedzieć „nie”.

2. Sformułuj prostą i konkretną odmowę, np.: „Nie mogę wziąć na siebie tego zadania, dziękuję za propozycję”.

3. Powtarzaj to ćwiczenie z różnymi wariantami, aby nabrać pewności.

To właśnie podczas warsztatów i szkoleń z komunikacji uczymy się stosować te narzędzia w praktyce.

Kurs asertywności

Czym różni się kurs od treningu? Kurs asertywności to kompleksowe szkolenie, które pozwala dogłębnie poznać techniki asertywnej komunikacji i wprowadzić je do swojego życia – zarówno prywatnego, jak i zawodowego. Dlaczego warto?

• Zyskasz pewność siebie i nauczysz się bronić własnego zdania.

• Nauczysz się mówić „nie” bez poczucia winy.

• Będziesz skuteczniej zarządzać zespołem w pracy.

• Lepiej poradzisz sobie w rozmowach z wymagającymi klientami.

👉 W Szkole Męskiego i Damskiego Stylu oferujemy profesjonalny kurs asertywności, który został przygotowany z myślą o osobach chcących świadomie budować swoje kompetencje.

Na naszym szkoleniu dowiesz się, jak:

• zbudować asertywną postawę,

• wyrażać własne zdanie,

• komunikować swoje potrzeby,

• stawiać granice,

• radzić sobie w konfliktach,

• wykorzystywać asertywność w biznesie i w życiu prywatnym.

Asertywność to jedna z najbardziej pożądanych kompetencji miękkich. Asertywny pracownik jest bardziej kreatywny, skuteczniej rozwiązuje problemy i nie boi się konfrontacji.