Na czym polega motywacja zewnętrzna i jak ją wykorzystać?

Motywacja stanowi kluczowy czynnik wpływający na nasze codzienne działania i wybory. To ona pcha nas do podejmowania wyzwań, pokonywania przeszkód i osiągania celów. Istnieje jednak wiele rodzajów motywacji, a jedną z najważniejszych jest motywacja zewnętrzna. Na czym polega motywacja zewnętrzna i jak ją wykorzystać? Dziś podpowiadamy!

Motywacja zewnętrzna – definicja

W odróżnieniu od motywacji wewnętrznej, która opiera się na wewnętrznych satysfakcjach i chęci rozwoju, motywacja zewnętrzna czerpie siłę z czynników zewnętrznych. Oznacza to, że do działania skłaniają nas nagrody, kary lub presja społeczna. Innymi słowy, działamy w celu osiągnięcia korzyści materialnych, zadowolenia innych, lub uniknięcia kary.

Motywacja zewnętrzna może być bardzo skuteczna w krótkoterminowej perspektywie. Nagrody i kary działają jak bodźce, które natychmiast skłaniają nas do działania. Należy jednak pamiętać, że motywacja zewnętrzna ma również swoje ograniczenia:

brak trwałości — gdy nagroda przestaje być atrakcyjna lub kara znika, działanie traci siłę napędową.
brak satysfakcji — działanie z pobudek zewnętrznych nie przynosi wewnętrznej satysfakcji i spełnienia.
brak autonomii — osoby kierujące się głównie motywacją zewnętrzną mogą odczuwać brak autonomii i kontroli nad swoim życiem.

W jaki sposób wykorzystać motywację zewnętrzną w sposób efektywny?

Motywacja zewnętrzna to siła napędowa, czerpana z czynników zewnętrznych, takich jak nagrody, kary czy presja społeczna. Choć bywa ona krytykowana za brak trwałości i satysfakcji, umiejętne jej wykorzystanie może okazać się kluczem do sukcesu.

Ustalenie jasnych celów. Przede wszystkim musimy określić, czego konkretnie chcesz, co chcesz osiągnąć. To ułatwi identyfikację odpowiednich nagród i kar.
Wybór atrakcyjnych nagród. Nagrody powinny być dla nas wartościowe i motywujące.
Stopniowe zwiększanie wyzwań. Początkowe cele powinny być łatwe do osiągnięcia, co buduje pewność siebie i motywuje do dalszych działań.
Unikanie nadmiernej presji. Zbyt duży nacisk na nagrody lub kary może prowadzić do stresu i spadku motywacji. Dlatego staraj się unikać presji.
Połączenie z motywacją wewnętrzną. Znajdowanie wewnętrznej satysfakcji w działaniu zwiększa jego trwałość i efektywność.
Monitorowanie postępów. Ważne jest regularne monitorowanie naszych postępów w realizacji celów oraz dostarczanie sobie odpowiedniej podpory i motywacji. Może to obejmować śledzenie postępów w postaci wykresów czy listy zadań, regularne spotkania z mentorem lub coachem, oraz nagradzanie się za osiągnięte sukcesy na drodze do celu.

Pamiętajmy, że motywacja wewnętrzna i zewnętrzna nie wykluczają się wzajemnie. Idealna sytuacja to taka, w której działanie jest napędzane zarówno wewnętrzną satysfakcją, jak i zewnętrznymi bodźcami. Pozwala to na osiąganie celów w sposób efektywny i satysfakcjonujący.

Motywacja zewnętrzna — przykłady

Poniżej przedstawiamy przykłady motywacji zewnętrznej, aby łatwiej Wam zobrazować definicję pojęcia:

Nauka dla dobrych ocen. Wielu uczniów kieruje się motywacją zewnętrzną w nauce, dążąc do uzyskania dobrych stopni, nagród rzeczowych lub pochwał ze strony nauczycieli i rodziców. Choć nie zawsze wiąże się to z pasją do danego przedmiotu, może być motorem napędowym do systematycznej nauki i osiągania sukcesów edukacyjnych.
Dbanie o zdrowie z pobudek estetycznych. Chęć posiadania szczupłej sylwetki, zdrowej cery lub lśniących włosów może motywować do regularnych ćwiczeń, zdrowej diety i pielęgnacji urody.
Uczestnictwo w sportach zespołowych. Wielu miłośników sportów drużynowych kieruje się motywacją zewnętrzną, czerpiąc satysfakcję z wygranej, uznania kolegów z drużyny lub trenera, a także z chęci zdobycia pucharów i medali.
Zaangażowanie w wolontariat: Część osób decyduje się na wolontariat z pobudek zewnętrznych, chcąc np. uzyskać certyfikat, zaliczyć praktyki studenckie lub po prostu zaimponować znajomym.
Motywacja do ukończenia kursu online:.Osoby uczestniczące w kursach online często motywują się do ukończenia programu, mając na celu otrzymanie certyfikatu lub uznanie za zdobycie nowych umiejętności. Perspektywa poszerzenia wiedzy lub poprawy swoich szans na rynku pracy może stanowić silny bodziec motywacyjny.
Otrzymywanie prowizji w programach lojalnościowych. Programy lojalnościowe w sklepach często oferują klientom możliwość zdobycia punktów lub nagród za dokonywanie zakupów. Perspektywa zdobycia dodatkowych punktów lub nagród może motywować nas do częstszych wizyt w sklepie i większych wydatków.

Motywacja zewnętrzna — psychologia

Z psychologicznego punktu widzenia, motywacja zewnętrzna opiera się na teorii warunkowania, której pionierem był Iwan Pawłow. Według tej teorii zachowania mogą być kształtowane poprzez kojarzenie ich z bodźcami – w tym przypadku, nagrodami lub karami.

Nagrody wzmacniają pożądane zachowania, zwiększając prawdopodobieństwo ich powtórzenia w przyszłości. Mogą one przybierać różne formy, od materialnych (np. pieniądze, prezenty) po niematerialne (np. pochwała, uznanie). Z drugiej strony, kary mają na celu zniechęcać do niepożądanych zachowań, osłabiając ich prawdopodobieństwo wystąpienia.

Motywacja zewnętrzna jest często wykorzystywana w psychologii społecznej do wyjaśniania ludzkich zachowań w różnych kontekstach, takich jak edukacja, praca, marketing czy relacje interpersonalne. Badania psychologiczne wskazują, że czynniki zewnętrzne mogą mieć znaczący wpływ na nasze motywacje, pobudzając do działania, zwiększając wydajność i kształtując preferencje.

Jednakże motywacja zewnętrzna posiada również swoje ograniczenia. Krytycy zwracają uwagę na jej krótkoterminowość – działanie z pobudek zewnętrznych często traci siłę napędową, gdy nagroda przestaje być atrakcyjna lub kara znika.

Ponadto motywacja zewnętrzna może prowadzić do braku satysfakcji i poczucia spełnienia. Działanie z pobudek zewnętrznych nie zawsze wiąże się z wewnętrzną chęcią i przyjemnością, co może skutkować stresem, zmęczeniem i wypaleniem.

Psychologia wskazuje na znaczenie połączenia motywacji zewnętrznej z wewnętrzną. Psychologowie podkreślają, że idealna sytuacja to taka, w której działanie jest napędzane zarówno wewnętrzną satysfakcją, jak i zewnętrznymi bodźcami. Pozwala to na osiąganie celów w sposób efektywny, satysfakcjonujący i zrównoważony.

Motywacja zewnętrzna pracowników — na czym polega?

Motywacja zewnętrzna pracowników czerpie siłę z czynników zewnętrznych, takich jak wynagrodzenie, benefity, premie, pochwały, awanse czy presja społeczna. Choć bywa krytykowana za brak trwałości i satysfakcji, umiejętne jej wykorzystanie może okazać się niezwykle skutecznym narzędziem w zarządzaniu zespołem. Jak wykorzystać motywację zewnętrzną w pracy? Oto kilka wskazówek:

Jasny system wynagradzania i premii. Ustal przejrzysty system wynagradzania, w którym pracownicy rozumieją związek między ich wysiłkami a otrzymywanymi benefitami. Premie za osiągnięcie celów mogą być dodatkową motywacją do zwiększenia zaangażowania.
Możliwości rozwoju i awansu. Zapewnij pracownikom możliwości rozwoju zawodowego i awansu. Inwestycja w szkolenia i kursy pokazuje troskę o pracownika i motywuje do podnoszenia kwalifikacji.
Docenianie i pochwały. Regularnie doceniaj osiągnięcia pracowników, zarówno te duże, jak i małe. Pochwały, słowa uznania i nagrody za dobrą pracę budują morale i motywują do dalszych starań.
Atmosfera pracy i integracja zespołu. Zadbaj o przyjazną atmosferę pracy, w której pracownicy czują się doceniani i szanowani. Organizuj integracyjne imprezy i stwórz warunki do budowania pozytywnych relacji w zespole.
Jasne cele i oczekiwania. Jasno określ cele i oczekiwania wobec pracowników. Regularna komunikacja i przekazywanie informacji zwrotnej pomagają pracownikom zrozumieć ich rolę w firmie i motywują do osiągania lepszych wyników.

„Inwestując w motywację zewnętrzną pracowników, inwestujesz w sukces swojej firmy.” – mówi Agnieszka Świst-Kamińska

Przykładowe zastosowanie motywacji zewnętrznej w pracy:

Sprzedawca: Premia za przekroczenie wyznaczonego planu sprzedaży.
Programista: Udział w prestiżowej konferencji branżowej jako nagroda za innowacyjny projekt.
Kierownik zespołu: Awans na stanowisko dyrektora działu w uznaniu za osiągnięcia zespołu.
Pracownik fizyczny: Dodatkowy dzień wolnego za bezawaryjną pracę przez kwartał.
Zespół marketingowy: Bonus za wygenerowanie określonej liczby leadów.