Czym jest asertywność i jak może pomóc w Twoim życiu?

Asertywność to pojęcie, które często bywa utożsamiane z arogancją czy poczuciem wyższości. Nic bardziej mylnego! Asertywność jest sztuką mówienia „nie” i wyrażania własnych opinii z poszanowaniem uczuć oraz poglądów innych osób, bez naruszania ich granic. W dobie ciągłej komunikacji, presji społecznej i oczekiwań, umiejętność bycia asertywnym jest kluczowa dla zdrowych relacji zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Co tak naprawdę oznacza asertywność i jak może pozytywnie wpłynąć na nasze życie? Przekonajmy się.

Czym jest asertywność?

Nie istnieje jedna, jednoznaczna definicja asertywności. Jednak większość podejść zgadza się, że asertywność to zdolność do wyrażania siebie w sposób, który nie rani drugiej osoby, a także respektuje jej przestrzeń. Zatem czym jest asertywność? Najprościej mówiąc asertywność to wyrażanie swoich myśli, uczuć i potrzeb w sposób otwarty i szczery, ale jednocześnie z poszanowaniem praw i uczuć innych osób.

Przykładem asertywności może być sytuacja, w której przyjaciel prosi nas o przysługę, której nie możemy wykonać. Zamiast zgodzić się, by uniknąć jego zawodu, mówimy jasno: „Rozumiem, że to dla Ciebie ważne, ale niestety teraz nie mogę Ci pomóc.” Asertywność można nabyć i rozwijać w każdym momencie życia. To oznacza, że osoby mające z tym trudność, mogą świadomie uczyć się tej umiejętności.

Dlaczego warto rozwijać asertywność?

Asertywność to umiejętność, która znajduje zastosowanie zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Posiadanie zdolności asertywnego wyrażania siebie sprzyja budowaniu zdrowych relacji, a także zwiększa nasze poczucie własnej wartości. Ponadto pomaga w unikaniu sytuacji, w których możemy czuć się wykorzystywani lub pomijani. Przeanalizujmy, jak rozwijanie asertywności wpływa na życie prywatne oraz zawodowe.

Asertywność w życiu prywatnym

Asertywność w relacjach osobistych pomaga w budowaniu silnych i opartych na wzajemnym szacunku więzi. Zdolność do wyrażania swoich potrzeb, uczuć i granic w sposób otwarty sprzyja tworzeniu związków opartych na zaufaniu, a także autentyczności. Osoby asertywne potrafią jasno komunikować, czego oczekują. Nie mają problemu powiedzieć „nie” w sytuacjach, które nie są dla nich komfortowe.

Na przykład, kobieta, która nie czuje się asertywna w relacji z partnerem, może zgadzać się na różne rzeczy. Nawet jeśli nie odpowiadają one jej potrzebom czy wartościom. Może tolerować zachowania, które ją ranią, lub rezygnować z własnych planów i zainteresowań, by tylko zadowolić drugą osobę. W dłuższej perspektywie takie postępowanie może prowadzić do frustracji i poczucia zniechęcenia, a nawet do naruszenia własnej godności. Asertywność pozwala unikać takich sytuacji, umożliwiając jasne zakomunikowanie swoich granic, a także wyrażenie, co jest dla nas ważne.

Asertywność w życiu zawodowym

W miejscu pracy asertywność jest równie istotna, ponieważ pozwala nam na skuteczniejszą i bardziej transparentną komunikację z przełożonymi oraz współpracownikami. Osoba asertywna potrafi jasno określić swoje stanowisko, zadawać pytania, formułować swoje potrzeby oraz prosić o pomoc bez obaw o to, jak zostanie odebrana.

Przykładowo, gdy współpracownik próbuje zrzucić na nas dodatkowe zadania, które wykraczają poza nasze obowiązki, zamiast godzić się z obawą, że odmowa zostanie źle odebrana, asertywna osoba może odpowiedzieć: „Doceniam, że myślisz o mnie w kontekście tego zadania, ale aktualnie mam pełen harmonogram i nie mogę tego podjąć.” Taka odpowiedź pokazuje nasze granice bez negatywnego wpływu na relacje z innymi.

Wady i zalety asertywności

Asertywność jest cenioną cechą i ma wiele zalet. Niestety nie zawsze spotyka się z pozytywnym odbiorem, co może prowadzić do pewnych trudności.

Zalety asertywności

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zalety asertywności zarówno w życiu codziennym, jak i zawodowym:

Budowanie trwałych i zdrowych relacji – asertywność sprzyja otwartości i szczerości, co wzmacnia wzajemne zaufanie w relacjach.
Ochrona własnych granic – umiejętność mówienia „nie” chroni nas przed nadmiernym obciążeniem oraz poczuciem wykorzystania.
Zwiększenie pewności siebie – wyrażanie siebie w sposób jasny i zgodny z własnymi przekonaniami sprawia, że czujemy się bardziej pewni siebie.
Lepsza komunikacja – asertywne osoby potrafią wyrazić swoje potrzeby i oczekiwania, co ułatwia skuteczniejszą komunikację.
Ograniczenie stresu i frustracji – umiejętność postawienia granic pozwala unikać sytuacji, które wywołują dyskomfort lub irytację.
Unikanie nadmiernego obciążenia – asertywne osoby lepiej zarządzają swoimi obowiązkami i nie biorą na siebie zadań ponad swoje możliwości.
Poprawa wizerunku zawodowego – asertywność jest ceniona przez pracodawców, ponieważ świadczy o odpowiedzialności i profesjonalizmie.
Skuteczniejsze zarządzanie konfliktami – umiejętność wyrażania opinii i potrzeb z szacunkiem dla innych ułatwia rozwiązywanie sporów i unikanie eskalacji.

Wady asertywności

Jeżeli chodzi o wady, to tutaj mamy kilka:

Błędna interpretacja intencji. Asertywne wypowiedzi mogą być błędnie odbierane przez innych jako próba narzucania swojego zdania lub dominacji.
Poczucie dyskomfortu u rozmówców. Dla osób, które wcześniej nie miały styczności z asertywnością, może być ona mylnie odebrana jako brak elastyczności lub nawet odrzucenie ich propozycji. Asertywne „nie” może sprawić, że rozmówca poczuje się niezrozumiany lub odtrącony.
Możliwość wywołania konfliktów. Asertywność, choć zazwyczaj sprzyja dobrym relacjom, w niektórych przypadkach może prowadzić do napięć. Zwłaszcza jeśli druga strona nie jest przyzwyczajona do komunikacji na równych prawach.
Ryzyko nieporozumień związanych z tonem. Nawet jeśli nasze intencje są dobre, sposób, w jaki formułujemy komunikat, ma duże znaczenie. Asertywność wymaga umiejętności doboru odpowiedniego tonu, by nie zabrzmieć arogancko czy władczo.

Jak nauczyć się asertywności?

Rozwijanie asertywności wymaga praktyki i świadomego podejścia do własnych zachowań. Poniżej przedstawiam kroki, które mogą pomóc w stawaniu się bardziej asertywnym:

Stosuj jasne komunikaty. Skup się na faktach. Zamiast osądzać, mów, co faktycznie się wydarzyło. Przykład: „Zauważyłam, że się spóźniłeś” zamiast „Zawsze się spóźniasz.”
Opisuj skutki zachowań innych osób. Pomaga to zrozumieć, dlaczego coś jest dla Ciebie problemem. Przykład: „Kiedy się spóźniasz, nie mogę dokończyć swoich zadań na czas.”
Wyrażaj swoje uczucia. Mów, co czujesz, by druga osoba lepiej zrozumiała Twój punkt widzenia. Przykład: „Szanuję Twoje zdanie, ale mam inne.”
Naucz się mówić „nie”. Odmowa może być wyrażona w sposób uprzejmy. Przykład: „Doceniam propozycję, ale muszę odmówić.”
Szanuj prawa innych. Asertywność nie oznacza, że wszyscy muszą się zgadzać. Pamiętaj, że każdy ma prawo do własnych poglądów.

Aby w pełni opanować sztukę asertywności, warto rozważyć udział w profesjonalnym szkoleniu. Jako Szkoła Męskiego i Damskiego Stylu oferujemy specjalistyczne szkolenie z asertywności: https://szkolameskiegostylu.pl/oferta/szkolenia/szkolenie-z-asertywnosci/. Program obejmuje:

naukę praktycznych technik komunikacyjnych,
rozwój pewności siebie,
sposoby na radzenie sobie z trudnymi sytuacjami.

Uczestnicy mogą liczyć na ćwiczenia, które pomagają w opanowaniu różnych scenariuszy z życia prywatnego i zawodowego. Szkolenie prowadzone jest przez ekspertów, którzy indywidualnie podchodzą do potrzeb każdego uczestnika, co czyni je doskonałą inwestycją w umiejętności komunikacyjne i relacyjne.

Ćwiczenie asertywności — nasze skuteczne sposoby

Praktyczne ćwiczenia mogą pomóc w rozwijaniu asertywności. Jak ćwiczyć asertywność? Podzielimy się z Wami naszymi skutecznymi sposobami:

Pisanie swoich reakcji na trudne sytuacje. Warto zastanowić się, jak zareagować w trudnych sytuacjach, i przemyśleć swoje reakcje.
Praktyka scenariuszy rozmów. Przećwicz różne scenariusze z przyjaciółmi lub przed lustrem.
Prowadzenie dziennika emocji. Zapisuj swoje emocje i sposób, w jaki wyraziłaś swoje zdanie.
Kreatywne wizualizacje. Wyobraź sobie, że skutecznie wyrażasz swoje potrzeby i twórz wizje pozytywnych efektów.
Wykorzystywanie pytań otwartych. Staraj się rozwijać rozmowy, zadając otwarte pytania.
Odpowiednie oddychanie. Naucz się technik oddechowych, które pomagają zachować spokój w trudnych sytuacjach.
Używanie zdań z „ja”. Mów o sobie, unikając uogólnień („Czuję, że…”).
Przełamywanie nawyków. Staraj się powiedzieć „nie” lub wyrazić swoje zdanie, nawet w prostych sytuacjach.
Tworzenie listy wartości. Ustal, co jest dla Ciebie ważne i staraj się to wyrażać w codziennych sytuacjach.
Obserwacja asertywnych osób. Obserwuj, jak zachowują się osoby asertywne, by inspirować się ich zachowaniem.